Thuế trực thu và thuế gián thu là hai loại thuế được sử dụng phổ biến trong lĩnh vực giảng dạy và nghiên cứu thuế. Tuy được sử dụng phổ biến nhưng tới nay vẫn chưa có văn bản nào của các cơ quan Chính phủ, Nhà nước được ban hành chính thức nhằm xác định định nghĩa rõ ràng về loại thuế này.
Thuế trực thu, thuế gián thu không phải là tên một loại sắc thuế cụ thể như thuế giá trị gia tăng hay thuế thu nhập cá nhân. Thay vào đó, thuế trực thu, thuế gián thu là cách phân loại thuế theo nhóm nếu căn cứ vào mối quan hệ giữa cơ quan thuế và người chịu thuế.
- Thuế trực thu và thuế gián thu là gì?
Thuế trực thu và thuế gián thu là 02 thật ngữ được sử dụng rất phổ biến. Tuy nhiên trong các văn bản pháp luật hiện nay không có giải thích cụ thể cho thuế trực thu và thuế gián thu.
Từ điển luật học đã giải thích về thuế trực thu và thuế gián thu như sau:
– Thuế trực thu: Thuế mà Nhà nước trực tiếp thu vào ngân sách một phần thu nhập của đối tượng nộp thuế, tức là cá nhân nộp thuế trực thu lấy một phần thu nhập của mình nộp cho Nhà nước.
Thuế trực thu không phải là một loại thuế độc lập trong hệ thống thuế. Thuế trực thu được nhận diện thông qua việc xác định ai là người thực tế chịu thuế. Người nộp thuế đồng thời là người chịu thuế. Thuộc loại thuế trực thu có các thứ thuế như thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân,… (khoản 28 Điều 1 Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi 2014)
– Thuế gián thu: Là thuế thu đối với người tiêu dùng thông qua việc nộp thuế của người sản xuất, kinh doanh.
Loại thuế này có tác dụng điều tiết tiêu dùng của xã hội.
Đây là một loại thuế được cộng vào giá của hàng hóa hoặc dịch vụ. Mục đích của thuế gián thu là đánh vào tiêu dùng. Người nộp thuế là người hoạt động sản xuất kinh doanh. Người nộp thuế không phải là người chịu thuế nên gọi là thuế gián thu. Thuế gián thu dễ điều chỉnh tăng hơn thuế trực thu nên xu hướng chung ở các nước coi trọng thuế gián thu hơn thuế trực thu.
- Phân biệt thuế trực thu và thuế gián thu
| So sánh | Thuế trực thu | Thuế gián thu |
| Đối tượng chịu thuế
|
Người nộp thuế chính là người chịu thuế.
|
Không đồng nhất hai đối tượng chịu thuế và nộp thuế với nhau. |
| Mức độ tác động của thuế
|
Thuế trực thu ít tác động vào giá cả thị trường bởi vì loại thuế này đánh vào kết quả kinh doanh và phải dựa vào kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. | Thuế gián thu có nhiều ảnh hưởng trực tiếp đến giá cả thị trường bởi vì thuế gián thu được cộng vào giá bán hàng hóa dịch vụ. |
| Mức độ quản lý
|
Thuế trực thu là loại thuế khó thu hơn do phải dựa vào kết quả kinh doanh mà cái này nhà nước sẽ không quản lý, kiểm soát được, nhiều doanh nghiệp cũng trốn thuế, thanh toán bằng tiền mặt nên rất khó thu. | Thuế gián thu dễ thu hơn vì được cấu thành giá bán hàng hóa, dịch vụ, nếu người tiêu dùng có độ dân trí chưa cao thì không thấy được.
|
| Phương thức điều tiết
|
Điều tiết trực tiếp vào thu nhập của các đối tượng chịu thuế.
|
Điều tiết gián tiếp thông qua giá bán hàng hóa dịch vụ chứ không điều tiết vào thu nhập của người chịu thuế. |
| ưu điểm
|
Kiềm chế lạm phát, giảm bất bình đẳng và đảm bảo được công bằng giữa những người chịu thuế. | Dễ dàng hơn cho cơ quan thuế thu thuế và không thể trốn thuế. |
| Hạn chế
|
Thuế trực thu là một loại thuế rất khó thu. Mặc dù chính phủ đã thực hiện nhiều biện pháp ngăn chặn các việc trốn thuế, nhưng thực tế vẫn có nhiều hành vi gian lận mà qua đó các cá nhân và doanh nghiệp có thể trốn tránh hoặc nộp thuế ít hơn mức mà họ cần đóng. | Thuế gián thu khó đảm bảo công bằng giữa những người nộp thuế vì mọi người dù có thu nhập thấp hay thu nhập cao đều phải nộp thuế gián thu với tỷ lệ như nhau. |
Trên đây là một số thông tin để phân biệt giữa thuế trực thu và thuế gián thu, nếu cần thêm thông tin hãy gọi ngay đến liên hệ Dịch vụ kế toán Blue để được tư vấn hỗ trợ các vấn đề liên quan.
